مشخصات چاپی
| مؤلف: مجید خبازی |
سال نشر: 1390 |
قطع اثر: وزیری |
| ناشر: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی |
شمارگان: 500 |
تعداد صفحه: 66 |
معرفی اثر
ظهور انقلاب‌های بزرگ فرهنگی و علمی در دو سده اخیر به ویژه در چند دهه اخیر، بنیان‌های زیست ـ اجتماعی انسان را دچار تحول اساسی کرده است. متناسب با این تحولات پایه‌ای؛ اصول، شیوه‌ها، ابزارها و سازوکارهای تبلیغ دین هم نیازمند بازنگری است. در این راستا مرکز مطالعات فرهنگی و اجتماعی با همکاری جناب آقای مجید خبّازی و با هدف بستریابی، بازنگری و اصلاح سیاست‌ها و شیوه‌های تبلیغ دین، این گزارش راهبردی را منتشر کرده است. این اثر از آنجا که با هدف آسیب‌شناسی تبلیغ دین انجام گرفته، بر شناخت مسائل و ارائه راهکارهایی در این رابطه، تمرکز یافته و برگرفته از مصاحبه با صاحب‌نظران در این باره و اضافات محقق است.
در این گزارش، ابتدا بررسی موضوعی و هویتی تبلیغ و بویژه تبلیغ دین مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. سپس مسائل امروزین تبلیغ دین با توجه به تحولات و دگرگونی‌هایی که اندیشه‌ها و سبک زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده‌اند مورد بحث قرار گرفته‌اند. از جمله این مسائل می‌توان به مسائل کلانی همچون نیروی انسانی تبلیغ، آموزش، مخاطب‌شناسی، شیوه‌ها و روش‌ها، نیازشناسی و رسانه‌ها اشاره کرد. در بعد نیروی انسانی با وجود هزاران طلبه در حوزه علمیه قم، متأسفانه افراد دارای مهارت و پختگی تبلیغی که مؤثر و مبلغ دائمی باشند، در اقلیت‌اند. همچنین عدم وجود نظام آموزشی مدون و جامع تبلیغ از دیگر مسائل این حوزه است. مسئله دیگر نیز نداشتن آموزش‌های لازم در زمینه تبلیغ تخصصی برای مناطق و مخاطبان خاص است. نبود ساز و کار نیازسنجی علمی در فرآیند تبلیغ دینی باعث متأثربودن حوزه‌های علمیه از برداشت‌ها و مطالعات بیرونی و غیرحوزوی شده است. خلأ نبود نقشه جامع و برنامه راهبردی تبلیغی در حوزه تبلیغ دین و تعدد مراکز تصمیم‌گیر و متولی امر تبلیغ از دیگر مسائل در این حوزه است. علاوه بر اینها، خلأی که امروز نتایج آن بیش از گذشته نمایان شده است، نشناختن مخاطبان است. تأثیر و نفوذ در مخاطب، نیازمند تناسب با شرایط و اقتضائات فرهنگی، اقلیمی، سطح تحصیلات، سن و شرایط روحی و روانی و اجتماعی و سیاسی اوست که هم‌اکنون غالباً مورد غفلت مبلغان دینی واقع می‌شود.برنامه‌ریزی و ساماندهی برای تربیت نیروی انسانی تبلیغی، تنظیم نقشه راه، تخصصی‌شدن تبلیغ، آینده‌نگری و نیازسنجی، هدف‌گذاری مشترک و تعاملی مراکز مرتبط با تبلیغ، توجه به رسانه‌ها و تبلیغ نوشتاری، اهتمام به کیفیت، کاربردی‌کردن مفاهیم دینی، نظم و انضباط و برنامه‌ریزی، استفاده از ابزارهای هنری، و توجه به حوزه‌های فراملی در امر تبلیغ در کنار رصد شیوه‌ها و تاکتیک‌های رقبای مبلغان مذهب جعفری و همچنین اهمیت تبلیغ نوشتاری و مکتوب، از جمله پیشنهادات و راهکارهای این گزارش راهبردی است.در بخش پایانی، مسائل نظری تبلیغ بررسی شده‌اند و پیشنهاداتی همچون جدی‌گرفتن پژوهش‌های تبلیغی، برنامه‌های گروهی پژوهشی در حوزه تبلیغ، تربیت پژوهشگران صاحب‌نظر و فرهیخته در امر تبلیغ، استفاده از علوم جدید در تبلیغ، تنوع و توسعه در مطالعات تبلیغ و انجام مطالعات بنیادین، توسعه‌ای و کاربردی در این حوزه؛ ارائه شده است.