مشخصات چاپی
مؤلف: دکتر امان الله فصیحی
|
سال نشر: 1391
|
قطع اثر: وزیری
|
قیمت: 38000 ریال
|
ناشر: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
|
شمارگان: 1400
|
تعداد صفحه: 248
|
شماره کتابشناسی ملی: ـــــــــــــ
|
ردهبندی کنگره: 7 ن 6 ف/60BL
|
ردهبندی دیویی: 6/306
|
شماره شابک: 978-600-195-081-0
|
فصول کتاب
فصل اول: مفاهیم تحقیق
فصل دوم: معرفی کارگردگرایی و کاربرد آن در مطالعات دین
فصل سوم: تبیین کارکردی از منشأ دین
فصل چهارم: تبیین کارکردی از عوامل بقای دین
فصل پنجم: نقد تبیین کارکردی از منشأ و بقای دین
فصل ششم: جمعبندی و نتیجهگیری
معرفی اثر
تبیین کارکردی از دین که در زمرة پژوهشهای جامعهشناسی دین قرار میگیرد، اغلب توسط عدهای از جامعهشناسان غرب مطمحنظر قرار گرفته و مترصد تحلیلهای کارکردی و بدون لحاظ برخی مناسبات و ارزشهای واقعی از دین است؛ این نوع نگاه به دین که با ابتناء بر پیشفرضهای متناسب با خاستگاه خود تولید شده، توسط بسیاری از عالمان دینی بررسی و به چالش کشیده شده است.
نویسنده این اثر، نخست تحلیلهای کارکردگرایانه از دین و منشاء دینداری و عوامل بقای آن را تحلیل کرده و سپس تبیینهای مذکور را بر اساس آموزههای دین اسلام به منظور نشان دادن کاستیهای رهیافت کارکردی در عرصة دینپژوهی، مورد نقد و بررسی قرار میدهد.
این کتاب در شش فصل سامان یافته است؛ در اولین فصل به تعریف مفاهیم اساسی تحقیق برای رسیدن به یک چارچوب مفهومی پرداخته شده؛ دومین فصل، خصوصیات رهیافت کارکردی و کاربردهای آن در قالب توجیهات کارکردی و تبیین کارکردی در حوزة دین پژوهی با هدف آشنایی با این رهیافت و تأ ثیر آن بر فهم ما از دین، معرفی شده است؛ فصل سوم کتاب دیدگاه جامعهشناسان علل ایجادی و عوامل ایجابی دین که بررسی تببینهای کارکردی دین از منشاء دین است را مورد بررسی قرار داده و در فصل چهارم به احصای کارکردهای دین از منظر جامعهشناسی و روانشناسی اختصاص یافته و علل بقای دین را از این دو منظر مورد تحلیل قرار داده است؛ رهیافت روانشناختی به کارکردهای فردی دین توجه دارد مانند معنابخشی به زندگی، آرامش و اعتمادسازی، جدیتبخشی، امیدوارسازی و تطبیق با محیط؛ و رهیافت جامعه شناختی به کارکردهای اجتماعی دین مانند وضع قوانین اخلاقی و حقوق، مشروعیتبخشی به آنها، فراهم آوردن ضمانت اجزا در عرصة اخلاق و حقوق توجه دارد. در فصل پنجم کتاب که مهمترین بخش میباشد، دیدگاه کارکردی جامعهشناسان از منشاء و بقای دین را در سه بخش نقدهای عام، نقدهای روشی و نقدهای خاص که مشتمل بر تبیینهای روانشناختی و جامعهشناختی است، مورد نقد قرار گرفتهاند و نهایتا در فصل پایانی کتاب جمعبندی و نتیجهگیری مباحث آمده و خاطر نشان شده است اگرچه دو نوع تحلیل کارکردی که از سوی جامعه شناسان و عالمان دینی ارائه میشود، در ظاهر با یکدیگر همسان به نظر میرسد ولی در ذات و جوهر خوداین دو کاملا متفاوتاند و نباید به شباهت ظاهری آنها بسنده کرد. نگاه جامعهشناسان نسبت به ماهیت و کارکرد دین، نگرشی سکولار، اینجایی و اینجهانی است و دین در حد ابزار زندگی دنیایی انسان تنزل یافته است ولی تحلیل کارکردی در نگاه عالمان دینی با توجه به تفاوتهای در مبانی هستیشناختی، معرفتشناختی و انسانشناختی با منطق قبل، تمام ابعاد دین مورد توجه قرار میگیرد و کارکردهای دنیوی دین در راستای تأمین سعادت اخروی و حیات اخروی انسان مورد توجه میباشد.
این کتاب منبع مفیدی است که توصیه میشود پژوهشگران جامعهشناسی، دینپژوهان و به ویژه اساتید، طلاب و دانشجویان سطوح عالی آن را مورد مطالعه قرار دهند.