در ابتدا دکتر سیدحسین فخرزارع دبیر علمی جلسه ضمن تشکر از حضار محترم و اساتید حاضر و پس از معرفی اساتید آقایان: دکتر فرجاله میرعرب و حجتاسلام والمسلمین دکتر کریم خانمحمدی و اهم فعالیتهای علمی ایشان پیرامون اهمیت بحث وفاق و اتحاد از منظرهای مختلف و در روشهای مختلف خاطر نشان کرد: وفاق و همدلی در چشمانداز و دانشهای مختلف مورد عنایت قرار گرفته است اما در منطق و ادبیات قرآنی در ذیل مفاهیم مهمی چون امت واحده، اخوت، وحدت، مرابطه، مصابره، سلم و غیره بیان شد که پسامد آیات دراینباره نشانگر این است که این بحث از اساسیترین مباحث مورد نظر قرآن کریم بوده که دارای ذخایر و ظرفیتهای زیادی برای ثبات و استمرار حرکت جامعه است. مدیر گروه مطالعات بنیادی یادآور شد پژوهشِ پیرامونِ بحث مذکور، توسط جناب آقای فرجاله میرعرب با بهرهگیری و مقایسه چهار تفسیر اجتماعی قرآن دراینباره صورت گرفته و سعی شده با کشف و استخراج گزارههای قرآنی که این مفسرین استفاده کردهاند ، یک چهارچوب نسبتاً منضبطی ارائه شود.
سپس دکتر فرجاله میرعرب به تبیین بحث پرداختند و گفتند وفاق در این پویش، از دو زاویه مورد بحث قرار گرفته است. از طرفی به عنوان یک موضوع به بهرهگیری از انظار چهار مفسر اجتماعی قرآن، علامه طباطبایی(ره)، علامه سیدمحمدحسین فضلالله، سیدقطب و ابنعاشور دنبال شده و از دیگر سو به عنوان یک مسئله در جهان اسلام پیگیری شده است. کشف مؤلفههای مختلف برای ارائه تعریف منسجمی از وفاق و مفاهیم متقابل آن، تجمع و ترکیب برخی گزارههای قرآنی که در قالب قضایای قطعه در این راستا، ارائه مبانی خاص و قریبی که از چهار تفسیر مزبور برای بحث استخراج شده و عوامل مهم وفاق و نیز عوامل ایجاد اختلاف از محورهای مهمی است که در این پژوهش دنبال شده است.
هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی خاطر نشان ساخت تلاش بر این بود که بر حب مسائل و آسیبهایی که جهان اسلام از ناحیۀ عضو چنین امر مهمی با آن مواجه بوده، بحث بهطوردقیق آسیبشناسی گردد و راهکارهای قرآن آن که در تفاسیر شیعی (المیزان و من وحیالقرآن) و سنّی (فی ظلالالقرآن و من وحیالقرآن) آمده است ارائه شود.
در ادامه، حجتالاسلام والمسلمین دکتر خانمحمدی ناقد محترم بحث، ضمن اذعان به اهمیت زیاد بحث و پردازش خوبی که توسط دانشور ارجمند جناب دکتر میرعرب انجام شده، گفتند: اگر چه تلاش مورد تحسینی در این باب انجام شده، لکن نسبت به ایدئالهایی که مورد انتظار بوده و اغلب به توضیحات اکتفا شده جای پردازش بیشتری دارد. ایشان وجود نظریه و روش را در بحث مرتبط با وفاق و اتحاد در قالب یک مثال بیان کردند و گفتند در ایران همواره وفاق و اتحاد وجود داشته است و چرایی آن، از جمله سؤالاتی است که ذهن اندیشمندان اجتماعی و سیاسی را به خود معطوف کرده است. تحلیل عناصر یاری دهندۀ وفاق در جامعۀ ایران ما را به این نتیجه میرساند که خمیر مایۀ آن به عنوان عنصر شناختاری و روانی برای ایجاد اتحاد دین بوده که از دوران باستان در ایران وجود داشته و در کنار آن عناصر ساختاری و بیرونی که سیستم پادشاهی یا حاکمیت حکیمان است که این دو عنصر در کنار هم به عنوان مکانیزم وحدتبخش همواره وجود داشته است. در پژوهش حاضر نیز چنانچه عناصر مهم وحدتآفرین در فرایندی منطقی بازشناسی و در روش مناسب به هم پیوند میشد تا در قالب یک نظریه یا چهارچوب مفهومی منسجم سامان یابد بسیار مناسب بود.
ایشان تکرار محتوا و عدم تجمیع جامع در قسمت پایانی بحث را از دیگر نقدهایی به پژوهش دانستند.
سپس دکتر میرعرب ضمن تشکر از دقت نظر ناقد محترم و پذیرش اغلب ایرادات ، به برخی از نقدهای مطروحه پاسخ گفتند و یادآور شدند پژوهش مزبور با توجه به نقدهایی که از سوی دوستان ارائه شده بازپرداخت و سامان داده میشود.
پایان جلسه، به پرسش های حضار در جلسه و پاسخ آنها از سوی محقق و ناقد محترم اختصاص داشت.