ایده‌ی محوری سرمایه اجتماعی، روابط و پیوندهای میان آحاد جامعه است. سرمایه اجتماعی بیانگر کم و کیف روابط اجتماعی و نحوه تعاملات کنشگران اجتماعی است. افراد جامعه در سطوح مختلف با برقراری رابطه با یکدیگر و پایدار ساختن آن، قادر به همکاری با هم می‌شوند. با گسترش روابط و همکاری متقابل میان آحاد جامعه، با مستحکم شدن پایه‌های اجتماع، نوعی دارایی شکل می‌گیرد که به عنوان سرمایه لحاظ می‌گردد.هر چه روابط میان افراد جامعه از استحکام بیش‌تر و کیفیت بالاتری برخوردار باشد و به صورت نظام‌مند تر و هم‌آهنگ‌تر عمل گردد، اهداف جمعی در زمان کوتاه‌تر و با صرف هزینه کم‌ترمحقّق می‌گردد. در این حالت است که سرمایه اجتماعی شکل خواهد گرفت که به واقع ترکیب ویژه‌ی روابط اجتماعی و نیز کیفیت این روابط می‌باشد.
این پژوهش در صددآن است تاروابط اجتماعی به مثابه سرمایه اجتماعی در نهج البلاغه را مورد کنکاش قرار دهد. براین اساس با استناد به خطبه‌ها، نامه هاوکلمات قصار حضرت علی(ع) روابط اجتماعی در سطوح خرد و کلان بر اساس روش تحلیل متن و تحلیل محتوای کیفی بررسی می‌گردد.در خردترین سطح، رابطه از خانواده شروع می‌شود.سپس خویشاوندان، همسایگان و دوستان را در بر می‌گیرد.این امر به سرمایه اجتماعی درون گروهی منجر می‌گردد که با ملاک خدا محوری و حق مداری،تقویت هدفمند و مثبت آن را در پی دارد. حضرت در سطح کلان نیز روابط مسلمانان با یکدیگر و روابط روابط زمامدار اسلامی با مسلمانان در جامعه اسلامی را مطرح می‌کندکه به اعتماد فراگیر در سطح عمودی بین زمامدار و مردم و سطح افقی بین مردم با یکدیگر منتهی می‌گردد. در نهایت امام علی(ع)با لحاظ همبستگی و همگرایی انسان‌ها بر اساس تفاهم و همزیستی مسالمت آمیز،روابط گسترده انسان‌ها را با یکدیگر مطرح می‌کند که به تثبیت و تقویت سرمایه اجتماعی برون گروهی منجر می‌گردد.حضرت با عنایت به اصل ایمان و حق طلبی در برقراری روابط اجتماعی،به روابط گرم،پیوسته و صمیمی تاکید داردکه به دور از منفعت طلبی و سودجویی‌های ابزاری و مادی به سرمایه اجتماعی گسترده منجر می‌شود که دستاوردهای آن شامل همه مومنان در جامعه اسلامی و همه انسان‌ها در جامعه بشری می‌گردد.
انتهای پیام/113